Olijfolie bewaren klinkt eenvoudiger dan het is. Veel mensen laten het flesje gewoon op het aanrecht staan, vlak naast het fornuis. Dat lijkt handig, maar het is niet de beste plek als je wilt dat de olie z’n smaak en kwaliteit behoudt. Goede olijfolie is een natuurproduct, met een heel eigen karakter. Net als wijn of azijn, moet je er een beetje zorg voor dragen. Anders gaat de geur achteruit, of krijgt de olie zelfs een ranzige bijsmaak.
Olijfolie is gevoelig voor licht, warmte en lucht. Als je dat eenmaal weet, snap je meteen waarom die open fles naast het fornuis eigenlijk zonde is. Zeker als je een goede extra vierge olijfolie hebt gekocht, wil je dat volle aroma en die zachte, soms pittige smaak behouden. Het loont echt de moeite om olijfolie op een bewuste manier te bewaren. In dit artikel leg ik uit waar je op moet letten, en ook wat je vooral niet moet doen. Want ja, zelfs invriezen komt aan bod, al is dat niet altijd slim.
Olijfolie bewaren
Olijfolie blijft het langst goed op een donkere, koele plek, waar de temperatuur stabiel is. Denk aan een keukenkastje, ver van het fornuis en zeker niet in direct zonlicht. Een voorraadkast is ook een prima plek, zolang de temperatuur maar niet te veel schommelt. De ideale bewaartemperatuur ligt ergens tussen de twaalf en achttien graden Celsius. Kouder hoeft niet, en warmer is zelfs af te raden.
Gebruik bij voorkeur een fles van donker glas of een blikken verpakking. Die beschermen de olie tegen licht, wat oxidatie voorkomt. Licht zorgt er namelijk voor dat olijfolie zijn antioxidanten verliest, en sneller bederft. Een heldere glazen fles kan er mooi uitzien, maar doet niets om de kwaliteit te behouden.
Sluit de fles altijd goed af. Elke keer dat er lucht bij de olie komt, begint er een langzaam proces van achteruitgang. Gebruik je een schenktuitje, kies dan eentje met een afsluitklepje. Laat olijfolie ook nooit langdurig in een open kommetje of schaaltje staan, tenzij je het direct op tafel gebruikt. Zet restjes daarna altijd terug in de fles of een goed afsluitbare bewaarpot.
In de koelkast
Dat kan, maar het is niet ideaal. In de koelkast wordt olijfolie namelijk troebel en dikker, omdat de vetten stollen bij lage temperaturen. Dat is niet schadelijk en de olie wordt weer vloeibaar als je hem op kamertemperatuur brengt, maar het kan wel de structuur beïnvloeden, zeker als je dat telkens herhaalt.
In sommige gevallen kan het handig zijn om olijfolie toch in de koelkast te bewaren. Bijvoorbeeld als je in een warm klimaat woont en je geen koele voorraadkast hebt. Kies dan voor een luchtdichte verpakking en laat de olie eerst op kamertemperatuur komen voordat je ermee gaat bakken of op salades giet. De smaak en geur herstellen zich meestal vanzelf.
Invriezen
Het invriezen van olijfolie is technisch gezien mogelijk, maar zelden nodig. Bij temperaturen onder de nul graden Celsius stolt olijfolie volledig en wordt het een vaste massa. Ook hier geldt: het schaadt de olie niet meteen, maar het proces van invriezen en weer ontdooien kan de structuur, smaak en geur aantasten. Zeker bij hoogwaardige extra vierge olie is dat zonde.
Toch kan het in sommige situaties handig zijn. Bijvoorbeeld als je een grote hoeveelheid olijfolie hebt ingeslagen in een aanbieding, en je wil die langer bewaren zonder kwaliteitsverlies. Vries de olie dan in kleine porties in, bijvoorbeeld in ijsblokvormpjes of siliconen bakjes. Dek ze goed af en gebruik altijd een afsluitbaar diepvrieszakje of vacuümbakje. Laat de olie langzaam ontdooien bij kamertemperatuur. Verhit het nooit direct in de pan als het nog bevroren is.
Vacumeren
Als je olijfolie langere tijd wilt bewaren, bijvoorbeeld voor een voorraad of omdat je groots hebt ingekocht, is vacumeren een slimme oplossing. Door de lucht uit de verpakking te halen, vertraag je oxidatie en behoud je de smaak langer. Er zijn speciale vacuümpompjes te koop waarmee je glazen flessen luchtdicht kunt afsluiten, maar je kunt ook kiezen voor zakken of bakken die speciaal voor olie geschikt zijn.
Let er wel op dat je altijd voedselveilige materialen gebruikt. Niet elke plastic zak is bestand tegen vetten. Kies bij voorkeur voor BPA-vrije, diepvriesgeschikte vacuümzakken. Bewaar de gevacumeerde olie daarna op een koele, donkere plek zoals een kelderkast. Gebruik bij het openen altijd schone lepels of schenktuitjes om besmetting te voorkomen.
Hoe herken je bedorven olijfolie?
Bedorven olijfolie herken je meestal aan de geur en smaak. Waar verse extra vierge olie fruitig, kruidig of licht bitter kan ruiken, zal bedorven olie muf, kartonachtig of zelfs zuur ruiken. Als de olie ranzig smaakt, is hij niet meer geschikt voor consumptie. Gebruik hem dan liever niet meer, ook niet om in te bakken.
Een visuele controle is vaak lastig, want zelfs bedorven olie kan helder en glanzend blijven. Vertrouw daarom vooral op je neus en je smaak. Als je twijfelt, proef een druppel op een stukje brood. Is de smaak niet meer fris of komt er een rare geur vanaf? Dan is de olie waarschijnlijk te oud of verkeerd bewaard geweest.
Een geopende fles olijfolie blijft meestal drie tot zes maanden goed, afhankelijk van hoe goed je hem bewaart. Ongeopend is olijfolie vaak tot achttien maanden houdbaar, maar ook dat is afhankelijk van de kwaliteit en het soort verpakking. Check altijd de houdbaarheidsdatum, en bewaar olijfolie nooit langer dan nodig is.
Wilhelmus Hengstmengel
Auteur en kokAls kok weet Wilhelmus Hengstmengel als geen ander, lekker eten begint bij het op de juiste manier bewaren van levensmiddelen. Hij heeft inmiddels ruim 15 jaar ervaring in de keuken (dus ook met het bewaren en invriezen van onder andere groente, fruit, vlees, vis, en gerechten), en schrijft artikelen en recepten voor diverse Nederlandstalige receptensites (onder andere deze site), en enkele Duitstalige receptensites. Als oud groenteboer weet hij veel over groenten en fruit, en door het veelvuldig koken ook veel over de bereiding van vlees en vis. En natuurlijk over het langer goed houden van voedingsmiddelen. Hij heeft een passie voor het schrijven over simpele gerechten en kookmethoden. is een geboren Rotterdammer, maar vandaag de dag een echte Tiroler en Wereldburger. Bewaren en invriezen is over de hele wereld nagenoeg hetzelfde, maar toch soms net even anders.
