Pepernoten bewaren is iets waar veel mensen vooral rond de feestdagen mee te maken krijgen. Je koopt of bakt een flinke hoeveelheid, maar dan blijven er zakken of trommels vol over. Zonde om dat zomaar weg te gooien, zeker als ze nog lekker zijn. En laten we eerlijk zijn, niets zo fijn als een handje pepernoten bij de koffie in januari, als de feestdrukte allang weer achter ons ligt. Maar dan moeten ze wel nog knapperig zijn, goed smaken, en vooral niet muf geworden zijn.
Het bewaren van pepernoten klinkt misschien eenvoudig, maar er zitten meer kanten aan dan je denkt. Bewaar je ze in de voorraadkast, de koelkast of zelfs in de vriezer? En maakt het uit of je ze zelf hebt gebakken of kant-en-klaar hebt gekocht? In deze handleiding vertel ik precies wat je het beste kunt doen om pepernoten langer houdbaar te houden zonder dat ze aan smaak of structuur verliezen.
Pepernoten bewaren
Pepernoten kun je op verschillende manieren bewaren, afhankelijk van hoe lang je ze wilt bewaren en hoeveel je hebt. Wat je ook kiest, zorg altijd dat je ze luchtdicht afsluit. Dat voorkomt dat ze slap of muf worden. Voor korte termijn kun je prima een trommel of pot gebruiken, maar als je ze maandenlang wilt bewaren, is invriezen of vacumeren vaak beter.
In de koelkast
Pepernoten in de koelkast bewaren lijkt op het eerste gezicht handig. De temperatuur is laag, dus bederven zullen ze niet snel. Toch is dit niet altijd de beste plek. In de koelkast is het namelijk relatief vochtig. Die vochtigheid trekt langzaam in de pepernoten, waardoor ze zacht worden en hun knapperigheid verliezen. Dat gebeurt vooral als ze niet goed luchtdicht verpakt zijn.
Als je ze toch in de koelkast wilt bewaren, doe ze dan in een goed afsluitbare plastic of glazen pot, of nog beter: in een hersluitbare zak waar je de lucht zoveel mogelijk uit knijpt. Zelfs dan is het slim om ze binnen een paar weken op te eten. Langdurige koelkastopslag is niet ideaal voor producten die hun textuur moeten behouden.
Invriezen
Pepernoten invriezen is een verrassend goede manier om ze langere tijd te bewaren. Mits je het goed aanpakt. Eerst en vooral moeten de pepernoten volledig afgekoeld zijn, als je ze zelf gebakken hebt. Stop ze daarna in een goed afsluitbare diepvrieszak of doos. Nog beter is het als je meerdere lagen in bakpapier wikkelt, zodat ze niet aan elkaar kleven.
Het ontdooien doe je het best op kamertemperatuur. Haal alleen de hoeveelheid uit de vriezer die je nodig hebt, leg ze op een bord en laat ze rustig op temperatuur komen. Na een uurtje zijn ze weer knapperig. Eventueel kun je ze kort opwarmen in de oven, maar dat hoeft meestal niet. De smaak blijft goed behouden, en ze verliezen niets aan structuur als je ze goed hebt verpakt.
Vacumeren
Vacumeren is misschien wel de allerbeste manier om pepernoten voor langere tijd te bewaren. Door het vacuüm te trekken, verwijder je bijna alle zuurstof en vocht uit de verpakking. Hierdoor vertraag je het bederfproces enorm. Pepernoten blijven knapperig en smakelijk, zelfs maanden later.
Of je ze nu op kamertemperatuur, in de koelkast of in de vriezer bewaart, vacumeren verlengt de houdbaarheid op al die plekken aanzienlijk. Vooral in combinatie met invriezen is vacumeren ideaal. Gebruik wel altijd voedselveilige zakken en een goed vacuümapparaat. Na openen moet je ze gewoon weer opnieuw verpakken, of snel opeten.
Het grootste nadeel van bewaren op kamertemperatuur is dat pepernoten langzaam hun knapperigheid verliezen. Ze trekken vocht aan uit de lucht, en vooral als je de verpakking vaak opent, worden ze muf of taai. Ook zijn ze vatbaarder voor schimmel als je ze in een warme of vochtige ruimte bewaart.
Een gesloten glazen pot of goed afsluitbare trommel kan dit tegengaan. In een droge, koele voorraadkast blijven ze dan zeker 21 dagen goed. Zet je de pot op een warme plek in de keuken, dan is de houdbaarheid vaak korter.
Nadelen bewaren in koelkast
In de koelkast is het risico op muffigheid groter. De luchtvochtigheid is daar relatief hoog, wat pepernoten zacht maakt. Zelfs als je ze goed verpakt, trekt er op den duur vocht in. Dat komt omdat de koelkast constant condenseert, vooral als de deur vaak open en dicht gaat. Voor een knapperig koekje is dat niet ideaal.
Nadelen bewaren in vriezer
De vriezer is een uitstekende plek om pepernoten lang te bewaren, maar ook daar zijn nadelen. Als je niet goed verpakt, kunnen ze last krijgen van vriesbrand. Dat is een soort uitdroging die je ziet als witte plekken op het oppervlak. Ook kunnen pepernoten elkaar pletten of breken als je ze los in een zak gooit. Goed stapelen en verpakken is dus cruciaal.
Hoe herken je bedorven pepernoten?
Bedorven pepernoten herken je meestal aan hun geur en structuur. Ruik er eerst even aan: als ze muf ruiken of een zure, vreemde lucht afgeven, is dat een duidelijk teken dat ze niet meer goed zijn. Ook schimmelvorming is een duidelijke aanwijzing dat ze weggegooid moeten worden. Let vooral op witte of groene plekjes aan de buitenkant.
Voel ook even aan de pepernoten. Zijn ze zacht, rubberachtig of plakkerig? Dan hebben ze waarschijnlijk te veel vocht opgenomen. Dat gebeurt vaak als je ze in een niet goed afgesloten trommel of zak hebt bewaard. Smaak is dan ook niet meer zoals het hoort. Gooi ze dan liever weg. Liever een nieuw zakje, dan een teleurstellend bakje bij de koffie.
Wilhelmus Hengstmengel
Auteur en kok
Als kok weet Wilhelmus Hengstmengel als geen ander, lekker eten begint bij het op de juiste manier bewaren van levensmiddelen. Hij heeft inmiddels ruim 15 jaar ervaring in de keuken (dus ook met het bewaren en invriezen van onder andere groente, fruit, vlees, vis, en gerechten), en schrijft artikelen en recepten voor diverse Nederlandstalige receptensites (onder andere deze site), en enkele Duitstalige receptensites. Als oud groenteboer weet hij veel over groenten en fruit, en door het veelvuldig koken ook veel over de bereiding van vlees en vis. En natuurlijk over het langer goed houden van voedingsmiddelen. Hij heeft een passie voor het schrijven over simpele gerechten en kookmethoden. is een geboren Rotterdammer, maar vandaag de dag een echte Tiroler en Wereldburger. Bewaren en invriezen is over de hele wereld nagenoeg hetzelfde, maar toch soms net even anders.
