Kwetsenjam maken is iets waar ik ieder jaar naar uitkijk. Het begint al bij de geur van rijpe kwetsen in de keuken. Donkerpaars, een beetje dof van buiten, maar vol sappig vruchtvlees. Zodra je ze begint te snijden, komt de diepe, rijke geur vrij die me altijd aan nazomer doet denken. Als je ze daarna op het vuur zet met wat suiker en citroen, dan weet je: dit wordt iets goeds.
Wat ik fijn vind aan kwetsenjam is dat het niet veel nodig heeft om lekker te zijn. De smaak van de vrucht zelf is al vol en kruidig genoeg. Je hebt dus niet veel meer nodig dan wat tijd, geduld en goede jampotten. En zelfs dat laatste hoeft geen gedoe te zijn. Het belangrijkste is dat je alles goed schoon houdt, en dan kun je zonder zorgen een flinke voorraad aanleggen voor de herfst en winter.

Hoe kwetsenjam maken?
Benodigdheden
- Vier glazen jampotten van ongeveer tweehonderdvijftig milliliter
- Een grote pan met dikke bodem
- Een houten lepel
- Een trechter (optioneel, maar handig bij het vullen van potten)
- Een schone theedoek
- Eventueel een schuimspaan
- Een maatbeker
- Een schone lepel om te proeven
Ingrediënten
- Twaalfhonderd gram rijpe kwetsen
- Zeshonderd gram kristalsuiker
- Twee eetlepels vers geperst citroensap
- Eventueel een halve theelepel kaneelpoeder
Bereiding
1. Voorbereiden
- Was de kwetsen zorgvuldig en snij ze doormidden. Verwijder de pitten en snijd het vruchtvlees in kleine stukjes. Als je jam zonder stukjes wilt, kun je ze wat fijner snijden of achteraf pureren, maar ik laat ze meestal wat grover voor een ambachtelijke structuur.
2. Jam maken
- Doe het vruchtvlees in een grote pan. Voeg de suiker toe en het citroensap. Laat dit mengsel eerst een uur staan zodat de suiker kan intrekken en het sap zich losmaakt uit de kwetsen. Zet daarna het vuur middelhoog en breng het mengsel langzaam aan de kook. Roer regelmatig met een houten lepel zodat niets aanbrandt.
- Zodra het begint te pruttelen, kun je het vuur iets hoger zetten. Laat het mengsel stevig doorkoken. Dat duurt meestal een kwartier tot twintig minuten. Je ziet dan dat de stukjes kwets beginnen te vallen en dat het geheel stroperiger wordt. Roer goed en blijf erbij.
- Wil je testen of je jam dik genoeg is? Laat een klein beetje op een koud bord vallen. Trek er met je vinger een streep doorheen. Als de jam niet meteen terugvloeit, is hij klaar. Als het nog te dun is, kook je het nog vijf minuten extra.
- Gebruik nu een schuimspaan om eventueel schuim van de bovenkant te verwijderen. Haal de pan van het vuur. Giet de hete jam in schone, droge potten. Werk netjes en vul tot net onder de rand. Sluit ze direct goed af.
3. Bewaren
- Nu kun je kiezen: je kunt de potten een paar minuten op de kop zetten zodat de deksels vacuüm trekken. Dat is een beproefde methode, maar niet verplicht. Let op: bij sommige soorten potten kunnen zuren uit de jam reageren met de binnenkant van het deksel. Kies dus voor deksels die bestand zijn tegen zuur. In dat geval is het op de kop zetten juist een aanrader.
- Laat de potten vervolgens afkoelen op een droge doek. Bewaar ze op een donkere, koele plek. Na openen altijd in de koelkast bewaren.
Hoelang is kwetsenjam houdbaar?
Zelfgemaakte kwetsenjam is ongeopend ongeveer een jaar houdbaar, mits koel en donker bewaard. Denk aan een kelderkast of voorraadkast zonder direct zonlicht. Na openen moet je de jam in de koelkast zetten en binnen drie weken opmaken. Zorg dat je altijd een schone lepel gebruikt om bederf te voorkomen.
Vijf variaties en aanpassingen
Pruimenbrandewijn
Voeg een scheutje pruimenbrandewijn of rum toe vlak voor het vullen van de potten voor een volwassen, warme smaak.
Geleisuiker
Gebruik geleisuiker in plaats van gewone suiker voor een snellere stolling, maar let op: dat verandert wel de textuur iets.
Steranijs
Voeg in plaats van kaneel een stukje steranijs of een halve vanillepeul mee tijdens het koken.
Pittig
Maak een pittige versie door een piepklein snufje cayennepeper of geraspte gember toe te voegen.
Combineren
Combineer kwetsen met ander donker fruit, zoals bramen of blauwe bessen, voor een rijkere fruitsmaak.

Wilhelmus Hengstmengel
Auteur en kokAls kok weet Wilhelmus Hengstmengel als geen ander, lekker eten begint bij het op de juiste manier bewaren van levensmiddelen. Hij heeft inmiddels ruim 15 jaar ervaring in de keuken (dus ook met het bewaren en invriezen van onder andere groente, fruit, vlees, vis, en gerechten), en schrijft artikelen en recepten voor diverse Nederlandstalige receptensites (onder andere deze site), en enkele Duitstalige receptensites. Als oud groenteboer weet hij veel over groenten en fruit, en door het veelvuldig koken ook veel over de bereiding van vlees en vis. En natuurlijk over het langer goed houden van voedingsmiddelen. Hij heeft een passie voor het schrijven over simpele gerechten en kookmethoden. is een geboren Rotterdammer, maar vandaag de dag een echte Tiroler en Wereldburger. Bewaren en invriezen is over de hele wereld nagenoeg hetzelfde, maar toch soms net even anders.